به گزارش حافظ خبر؛ افشین ابراهیمی، مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد امروز ۹ آبان ماه ۱۴۰۰ تصریح کرد: پیش‌تر در خلال سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ عملیات ساماندهی در دو جبهه جنوب غربی و شمال غربی بنا با هدف خواناسازی پلان معماری صفه و برطرف کردن آشفتگی‌های موجود به انجام رسید. در مرحله سوم، تمرکز بر اصلاح وضعیت جبهه شمال شرقی صفه گذاشته شد.
مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد ادامه داد: عملیات ساماندهی این بخش از اثر که از نیمه شهریورماه سال جاری آغاز شده مشتمل بر مستندسازی، پاک‌سازی، قطعه یابی، دوباره چینی و وصالی سنگ‌ها است که در جابجایی بلوک‌های سنگی، دو نمونه سالم از بست‌های دم‌چلچله‌ای مشاهده شد. با احتساب دو نمونه بستی که سال ۱۳۹۹ در جبهه شمال غربی به دست آمد، شمار بست‌های سالم شناسایی‌شده، اکنون به عدد چهار رسیده است.
ابراهیمی گفت: این بست‌ها که خوشبختانه از چشم ربایندگان در امان مانده‌اند، برای نخستین بار در مجموعه میراث جهانی پاسارگاد مشاهده شده‌اند و تا پیش‌از این صرفاً با استناد به فضاهای خالی به‌جامانده از بست‌ها در پیکر بناها از به‌کارگیری این تکنیک برای اتصال بلوک‌های سنگی بزرگ به یکدیگر یاد می‌شد.
او بیان کرد: آنچه ربایندگان را به سرقت و بیرون کشیدن بست‌ها ترغیب می‌کرد، استفاده از سرب اطراف آنها برای تهیه ساچمه تفنگ‌های سر پر و دیگر مصارف بود. این بست‌ها جدا از این که موضوعی بکر برای مطالعات آزمایشگاهی و کشف زوایای دیگری از معماری کهن هخامنشی هستند، به تاریخ‌گذاری دقیق‌تر اثر کمک شایان می‌کنند. در مورد کاربری بنای برج سنگی نظرات متعددی مطرح است.
مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد افزود: گروهی آن را مقبره کمبوجیه، پسر و جانشین کوروش می‌دانند و بعضی آن را آتشکده یا نیایشگاه دانسته‌اند و برخی نیز آن را گنج‌خانه کوروش خوانده‌اند که در آن اسناد و مدارک مهم دولت هخامنشی نگهداری می‌شد.
وی بیان کرد: در این میان اغلب کارشناسان برای این بنا، کارکردی آئینی متصور هستند و معتقدند بنای کعبه زرتشت در نقش رستم از روی این اثر الگوبرداری شده است. به گمان بسیاری، معماری برج سنگی با طراحی خاص و ظرافت ساخت، در شمار شاهکارهای مهندسی هخامنشیان قرار دارد.
ابراهیمی گفت: سنگ‌های به‌کاررفته در این بنا از گونه سنگ‌های سفید آهکی است که از معدن کوه سیوند آورده شده‌اند. از سنگ‌های سیاه آهکی هم در پنجره‌های بسته و کور بنا برای تزئین استفاده شده است.
وی افزود: تورفتگی‌های منظم مستطیل شکل در نمای خارجی چهار ضلع برج، دیگر عناصر تزئینی بدنه‌ها هستند که شواهد آنها کماکان باقی است.
