مرکز اسناد و بخش نسخ خطی کتابخانه آیت‌الله زبرجد با دارا بودن نسخه‌های کمیاب، نادر و ارزشمند در فضایی استاندارد و بکر، یکی از مهم‌ترین گنجینه‌های مکتوب استان فارس است .

به گزارش حافظ خبر، معصومه اقتداری، مدیر مرکز اسناد و نسخ خطی کتابخانه آیت‌الله زبرجد حرم مطهر سیدعلاءالدین حسین، با اشاره به ظرفیت‌های منحصربه‌فرد این مجموعه، گفت: مرکز اسناد و بخش نسخ خطی کتابخانه آیت‌الله زبرجد با دارا بودن نسخه‌های کمیاب، نادر و ارزشمند در فضایی استاندارد و بکر، یکی از مهم‌ترین گنجینه‌های مکتوب استان فارس به شمار می‌رود. تاکنون بیش از ۴ هزار نسخه ارزشمند در این مجموعه منتشر شده است.

وی افزود: این مرکز با هدف حفاظت، ساماندهی و بهره‌برداری علمی از منابع تاریخی، خدمات پژوهشی تخصصی به پژوهشگران و علاقه‌مندان ارائه می‌دهد. منابع موجود شامل کتب خطی، چاپ سنگی، چاپ سربی، افست، گراور و اسناد خطی است. همچنین مجموعه‌ای از کتاب‌های هنری به زبان‌های فرانسوی، ایتالیایی، سانسکریت و دیگر زبان‌ها که مربوط به مکتب شیراز هستند، در کنار تصاویر قدیمی نگهداری می‌شود.

خانم اقتداری با اشاره به تنوع موضوعی نسخ، بیان کرد: نسخ موجود در زمینه‌های ادبیات، تاریخ، طب، فلسفه، علوم اجتماعی، جغرافیا و حکمت به زبان‌های فارسی، عربی، انگلیسی و ترکی هستند. این مجموعه در سال ۱۳۹۷ دیجیتال‌سازی شد و در سال ۱۴۰۰ به‌صورت تخصصی فهرست‌نویسی گردید. همچنین با همکاری مستمر نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و با هدف یکپارچه‌سازی منابع نسخ خطی، سامانه نرم‌افزاری "سامان" در این بخش راه‌اندازی شد که تاکنون اطلاعات حدود ۹۰ درصد منابع در آن ثبت شده است.

وی ادامه داد: با توجه به تحت‌وب بودن سامانه، پژوهشگران داخل و خارج کشور می‌توانند به منابع این مجموعه دسترسی داشته باشند. همچنین از طریق سایت حافظه ملی ایرانیان و مدیریت اسناد کتابخانه ملی استان فارس، امکان بهره‌برداری اینترنتی و حضوری فراهم شده است.

مدیر بخش نسخ خطی با اشاره به اقدامات سال گذشته گفت: یکی از اقدامات مؤثر، راه‌اندازی آزمایشگاه تخصصی برای آفت‌زدایی کتاب‌های اهدایی و آسیب‌دیده بود. این کتاب‌ها پس از طی مراحل پاک‌سازی با مواد مخصوص، وارد چرخه ثبت و فهرست‌نویسی شده و در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرند.

اقتداری در ادامه با ارائه آمار دقیق منابع موجود در مرکز اسناد و نسخ خطی کتابخانه آیت‌الله زبرجد اظهار داشت: در حال حاضر، این مجموعه شامل ۱۴۰۰ عنوان نسخه خطی است که تعداد نسخه‌های موجود به ۱۰۰۶ عدد می‌رسد. همچنین ۸۶۱ نسخه چاپ سنگی و هزار و ۱۵۰ نسخه سربی  در این مرکز نگهداری می‌شود که هر یک از آن‌ها بخشی از میراث مکتوب و هویت فرهنگی استان فارس را تشکیل می‌دهند.

او در پایان با تأکید بر اهمیت فرهنگی این میراث مکتوب خاطرنشان کرد: این مجموعه نقش بسزایی در اشاعه فرهنگ و تمدن ایران اسلامی دارد. پژوهشگران برای استفاده از منابع نفیس باید معرفی‌نامه از مراکز پژوهشی، مدارک شناسایی و فرم تقاضا را ارائه دهند. خدمات مجموعه همه‌روزه از ساعت ۷ صبح تا ۱۴ در دسترس است.