یک بارداری طبیعی حدود چهل هفته از زمان اولین روز آخرین قاعدگی به طول می انجامد؛ زمانی که بارداری قبل از هفته بیست و دوم به صورت خود به خود (یعنی بدون دلایل پزشکی یا اقدامات جراحی و یا دارویی با قصد ختم بارداری) خاتمه می یابد، به عنوان سقط خود به خود جنین شناخته می شود.
یادداشت پزشکی :
سقط جنین و از دست دادن بارداری چیست؟
بخش یک
تاریخ انتشارسه شنبه ۲۴ تير ۱۴۰۴ ساعت ۱۴:۲۶
برخی از مادران نگران این مساله هستند که ممکن است کاری انجام داده باشند که منجر به از دست دادن بارداریشان شده باشد؛ اما لازم است بدانیم که فعالیت های عادی روزمره، ورزش و رابطه جنسی معمول یا عادی، هیچ یک سبب از دست رفتن زود هنگام بارداری نمی شوند؛ کسالت صبحگاهی، تهوع و استفراغ در اوایل بارداری شایع است و نمی تواند منجر به از دست دادن زود هنگام بارداری شود.
برخی از مادرانی که سابقه از دست دادن زود هنگام بارداری داشته اند، معتقدند که علت آن «زمین خوردن» یا «ترس شدید» آنها بوده است؛ اما این موارد در اغلب اوقات نمی توانند منجر به از دست رفتن زود هنگام بارداری شوند.
از سویی دیگر، برخی مطالعات مطرح کننده وجود ارتباط بین شیوه یا سبک زندگی، رفتارهای فردی، تغذیه، عوامل محیطی، شغلی، اجتماعی و اقتصادی با سقط خود به خود جنین یا از دست دادن زود هنگام بارداری هستند؛ نتایج برخی از بررسی ها مطرح کننده این است که بعضی از عوامل اجتماعی و رفتاری که خود تعیین کننده شیوه زندگی فرد هستند، می تواند احتمال سقط خود به خود را افزایش دهد؛ مثلا، ارتباط بین مصرف الکل، استعمال دخانیات، مواد محرک یا مخدر و مصرف مقادیر بیش از حد کافئین با سقط خود به خود، همیشه مورد توجه قرار گرفته است.
نتایج برخی از مطالعات نشان داده که استعمال سیگار، خطر سقط خود به خود یا از دست دادن بارداری به ویژه زیر دوازده هفته را افزایش داده است؛ همچنین، بررسی هایی هستند که نشان داده اند که نوشیدن الکل در سه ماهه اول بارداری خطر سقط خود به خود را بالا برده است؛ بنابراین، بهترین اقدام در طی بارداری، پرهیز از استعمال سیگار و پرهیز از نوشیدن الکل است.
از سویی دیگر، استعمال سیگار و یا داروهای محرک از طریق ارتباط با برخی از بیماری ها مانند واریکوسل یا واریسی شدن عروق بیضه، بیماری‌های قلبی عروقی و سندرم های متابولیک از قبیل فشار خون بالا، چربی خون بالا و دیابت، به ویژه در مردان (به دلیل تاثیر بر کیفیت مواد ژنتیکی اسپرم) می توانند احتمال سقط خود به خود را افزایش دهند.
در خصوص قهوه یا کافئین نیز تحقیقاتی وجود دارند که در آنها به عدم مصرف مقادیر بالای قهوه بیش از 200 میلی گرم و بیش از دو فنجان در روز در طول بارداری توصیه شده است؛ بنابراین، بهبود سبک زندگی از طریق تغذیه سالم، ورزش، کاهش وزن، قطع استعمال سیگار و مصرف الکل، اعتدال در مصرف موادی مانند قهوه می تواند در زمینه پیشگیری و کاهش موارد سقط خود به خود موثر باشد.
علاوه بر این، بیماری های مزمن در مادر مانند دیابت بد کنترل شده، بیماری های خود ایمنی (که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت ها و سلول های خود بدن حمله می کند) مانند بیماری لوپوس، چاقی، بیماری تیروئید از جمله کم کاری تیروئید نیز به عنوان علت های دیگری برای سقط خود به خود مطرح است؛ بنابراین تشخیص زودرس، درمان به موقع و کنترل صحیح این بیماری ها می توانند از سقط خود به خود جلوگیری کنند.
اختلالات ساختار رحم، مانند رحم دو شاخ یا دیواره دار و نیز چسبندگی های رحمی خصوصا به دنبال تخریب وسیع بافت رحم پس از کورتاژ یا جراحی های رحم نیز می توانند علتی برای سقط خود به خود باشند.
همچنین، ابتلای مادر به عفونت هایی مانند توکسوپلاسموزیس، مایکوپلاسموزیس، آلودگی به ویروس هرپس سیمپلکس، HIV، سیفلیس، مالاریا، سرخجه و سیتومگالوویروس نیز می توانند احتمال سقط خود به خود را افرایش دهند؛ بنابراین، پرهیز از تماس با کانون یا منابع انتقال عفونت که در برخی موارد می توانند حیوانات خانگی آلوده واکسینه نشده مانند گربه (در خصوص توکسوپلاسموزیس) باشند، توصیه می شود.
در همین راستا باید از مصرف خودسرانه داروها جدا پرهیز شود؛ حتی در صورت مصرف دارو تحت نظر پزشک، اگر فرد قصد بارداری دارد، در خصوص نحوه ادامه مصرف آن دارو و اثرات آن بر بارداری، حتما با پزشک خود مشورت نماید.
علاوه بر این، بین عوامل شغلی و محیطی از قبیل سموم محیطی با سقط خود به خود نیز ارتباطاتی مطرح است؛ قرار گرفتن در معرض مواد استریل کننده، پرتو ایکس، مثلا در محیط شغلی از این جمله محسوب می‌شوند؛ مواجهه با مواد شیمیایی مانند جیوه، آرسنیک، سرب، اتیلن گلیکول، دی سولفید کربن، پلی اورتان، فلزات سنگین، حلال های عالی به خصوص به دلایل شغلی و یا به دنبال مصرف مواد غذایی آلوده به این مواد، نیز به عنوان علت های احتمالی برای سقط مطرح هستند.
این مواد شیمیایی عمدتا در صنایعی مانند رنگ سازی، چرم سازی، کارخانجات رزین سازی، تولید سیمان و ضدیخ، تولید خازن های برقی، کارخانه های تولید آفت کش ها یا پتروشیمی مورد استفاده قرار می گیرند. در مشاغلی مانند کارکنان اتاق عمل که با گازهای بیهوشی تماس دارند، اگر گازها به درستی کنترل نشده باشند احتمال سقط جنین افزایش می یابد؛ مقادیر کمی از گازهای بیهوشی که از ماسک تنفسی بیمار به هوای اتاق عمل یا ریکاوری نشت می کند، ممکن است توسط بیمارانی که پس از بیهوشی بهبود می یابند و یا کارکنان اتاق عمل، استنشاق شوند.
مادران بارداری که در معرض این گونه گازها هستند، برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض این گازها در دوران بارداری باید با کارفرمای خود صحبت کنند تا مکان کاری آنان را تغییر دهد و یا اگر نتوان از قرار گرفتن در معرض در دوران بارداری اجتناب کرد، باید از مواجهه با این مواد کاست؛ مثلا با استفاده از ماسک های تنفسی خاص؛ همچنین، سقط خود به خود می تواند ناشی از اثرات بالقوه قرار گرفتن در معرض اشعه باشد که بسته به میزان اشعه، این احتمال ممکن است بیشتر شود؛ بنابراین، افرادی مانند کارکنان مراکز تصویربرداری که با این تشعشعات در تماس هستند، در زمان بارداری باید از این مواجه شدن ها پرهیز کنند.
مریم یارپزشکان کارشناس امور جمعیت و خانواده مرکز بهداشت شهدای والفجر شیراز
گزارشگر : منیره خسروبیگ
کد مطلب : ۲۹۴۸۶
