گاهی یک ایده، از دلِ خاکسترِ محدودیت‌ها، جرقه‌ای می‌زند که می‌تواند مسیر یک شهر، یک استان، و حتی یک ملت را روشن کند.
یادداشت اقتصادی:
اکسپو شیراز ، روایت ایرانِ ایستاده در باد
تاریخ انتشارچهارشنبه ۲ مهر ۱۴۰۴ ساعت ۰۸:۵۳
اکسپو شیراز، در نگاه نخست، رویدادی‌ست اقتصادی؛ تابلویی از ظرفیت‌های صادراتی ایران برای کشورهای حوزه‌ی خلیج فارس. اما اگر از سطح ظاهر عبور کنیم و به لایه‌های پنهان‌تر آن بنگریم، این نمایشگاه چیزی فراتر از یک گردهمایی تجاری‌ست: صحنه‌ای‌ست برای بازنمایی قدرت، برای شکل‌دهی به ذهنیت‌ها، و برای روایتِ خاصی از توسعه.
در این رویداد، هر چیز معنا دارد: از معماری غرفه‌ها تا چینش سالن‌ها، از زبان تبلیغات تا نحوه‌ی پذیرش هیأت‌های خارجی. همه چیز در خدمت تولید یک تصویر است؛ تصویری از «ایرانِ توانمند»، «ایرانِ آینده‌نگر»، «ایرانِ قابل سرمایه‌گذاری» اما این تصویر، نه بی‌طرف است و نه خنثی، بلکه حاصل انتخاب‌هایی‌ست که در سکوت، مرز میان مرکز و پیرامون را بازتعریف می‌کنند.
شرکت‌های دانش‌بنیان، صنایع معدنی، و ظرفیت‌های شهرستان‌ها در کنار هم قرار می‌گیرند. اما آیا این هم‌نشینی، به معنای برابری‌ست؟ یا آن‌گونه که گفتمان قدرت می‌گوید، برخی دیده می‌شوند تا برخی دیگر نادیده بمانند؟ آیا سالن‌های هزار متری فناوری، صرفاً نماد پیشرفت‌اند یا ابزاری برای هدایت نگاه‌ها به سوی نوع خاصی از توسعه؟
اکسپو شیراز، نه‌تنها اقتصاد را به نمایش می‌گذارد، بلکه بدن‌های اجتماعی را نیز نظم می‌دهد. از گزینش غرفه‌داران برتر تا جایگاه میزهای خدمات عمومی، همه چیز در خدمت بازتولید یک نظم است؛ نظمی که تعیین می‌کند چه چیزی «توانمندی» تلقی شود، چه کسی «شایسته» دیده شدن باشد، و چه چیزی در حاشیه بماند.
در نهایت، این نمایشگاه را می‌توان یک میدان گفتمانی دانست؛ جایی که توسعه، نه فقط در زبان آمار و نمودار، بلکه در زبان فضا، انتخاب، و سکوت سخن می‌گوید. و این همان جایی‌ست که قدرت، بی‌آنکه فریاد بزند، خود را تثبیت می‌کند.
اما آن‌چه اکسپو شیراز را به رویدادی تاریخی بدل می‌کند، نه فقط ابعاد اقتصادی آن، بلکه توانایی‌اش در باز کردن روزنه‌های تازه در دل تحریم‌هاست. در شرایطی که بسیاری از درهای رسمی بسته‌اند، این نمایشگاه می‌تواند بستری برای دیپلماسی اقتصادی غیررسمی باشد؛ جایی برای گفت‌وگو، اعتمادسازی، و خلق مسیرهای تازه‌ی همکاری.
برای شیراز، این رویداد فرصتی‌ست برای بازتعریف جایگاه خود در نقشه‌ی توسعه‌ی ملی؛ از شهری فرهنگی و گردشگری، به قطبی اقتصادی با ظرفیت‌های صادراتی. برای استان فارس، اکسپو می‌تواند پیشران سرمایه‌گذاری‌های جدید، رونق صنایع بومی، و تقویت زیرساخت‌های منطقه‌ای باشد.
و برای ایران، این نمایشگاه می‌تواند پاسخی باشد به محدودیت‌های تحمیلی؛ اثباتی بر این‌که توسعه، تنها در گرو روابط رسمی نیست، بلکه در توانایی بازآفرینی فضاهای گفت‌وگو، در قدرت روایت، و در جسارتِ دیده شدن است.
even when the world tries not to look.
حتی وقتی جهان چشم بر ما می‌بندد، ما می‌توانیم دیده شویم.
زهرا رزمجویی دانشجوی ارشد علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی تهران
کد مطلب : ۲۹۶۷۴
